W ramach kolejnego spaceru po Jarosławiu – 10 sierpnia, oprócz zwiedzanych już podczas wcześniejszych spacerków zabytków, po raz pierwszy udostępniono zainteresowanych, będące w trakcie adaptacji na przejście turystyczne, podziemia pod kamienicami Orsettich, Attavantich i Gruszewiczów.
Organizatorzy – Burmistrz Miasta
Jarosławia, Centrum Kultury i Promocji w Jarosławiu oraz Jarosławskie
Stowarzyszenie Przewodników Turystycznych i Pilotów Wycieczek – zapraszają na
ostatnie w tym sezonie spacerki, które odbędą się w niedzielę 17 oraz 24
sierpnia.
Program zwiedzania z 13 lipca oraz 10 sierpnia (Niedziela 2) obejmował następujące zabytki:
- Cerkiew pw. Przemienienia Pańskiego – ikonostas z XVII w.
- Punkt widokowy
- Ławka „Kieffera”
- Podziemna Trasa Turystyczna
Poniżej przytaczamy historię omawianych zabytków. Opisy pochodzą z wydanego
w tym roku folderu pn. Jarosław Perła Podkarpacia.
1.
Cerkiew greckokatolicka pw. Przemienienia Pańskiego –
Ufundowana
przez rodzinę Wapińskich w I poł. XVIII
w., cerkiew leży na miejscu zamku Tarnowskich,
pierwszych właścicieli miasta, rozbudowanego przez Kostków i Ostrogskich we
wspaniałą, renesansową rezydencję. Zamek, w którym gościł w 1574 r., podążający na koronację do Krakowa,
król Stefan Batory, w II poł. XVII w.
popadł w ruinę i uległ rozbiórce.
Świątynię
rozbudowano z początkiem XX w. w stylu bizantyjskim. Uwagę przyciąga jaskrawa
polichromia, z bogatymi złoceniami. Do najcenniejszych zabytków należy
XVII-wieczna, łaskami słynąca ikona „Brama Miłosierdzia”.
Wcześniej wizerunek ten znajdował się w innej – starszej cerkwi
pw. Zaśnięcia NMP, znajdującej się na przedmieściu Ruskim – w
dzisiejszym Parku B. Puzon. Innym cennym dziełem jest kamienna postać Chrystusa Ukrzyżowanego – umieszczona nad wejściem rzeźba autorstwa Orkusiewicza. Ikonostas z XVII w. pochodzi
prawdopodobnie z cerkwi pw. św. Onufrego, zlokalizowanej w
dzielnicy Garbarze. Po rozbiórce cerkwi, ikonostas przeniesiono do Sieniawy,
następnie Łańcuta. W 2010 r. powrócił do Jarosławia, zajmując w cerkwi pw.
Przemienienia Pańskiego, miejsce ikonostasu pochodzącego z Niemstowa – ten
przeniesiono do Lubaczowa.
Po wojnie cerkiew długo stała pusta. Po
reaktywowaniu kościoła greckokatolickiego w Polsce, wierni obrządku wschodniego
spotykali się na modlitwie w kaplicy św. Teresy, w kościele farnym – kolegiata.
W 1987 r. prawowici właściciele odzyskali cerkiew.
2. 3.
Punkt widokowy, Ławka „Kieffera” –
Mały Rynek. Wytyczony
w XVII w. – w miejsce dworu Ostrogskich, Mały Rynek pełnił funkcje
pomocniczego placu targowego. Z leżącego na jego terenie punktu widokowego rozpościera się widok na Opactwo Benedyktynek
oraz mury obronne z basztami i mur oporowy, podtrzymujący
skarpę z trzech stron. Charakterystyczne wieże kościoła dominują w panoramie
miasta.
W
tym miejscu kończy się Podgórze Rzeszowskie, często
określane jako Pogórze Jarosławskie.
Daleko uwidacznia się Dolina Dolnego Sanu. Początkowo
przepływający u podnóża miasta San, pod koniec XVII w.,
podczas wiosennych roztopów oddalił się od miasta, a po dawnym korycie zostały rozlewiska
oraz nazwa Stary San. Na przełomie
XIX i XX w. rzekę uregulowano.
W 1683 roku na polach pod Jarosławiem rozegrała się bitwa,
opisywana przez Henryka Sienkiewicza w „Potopie”.
Wówczas oddziały Stefana Czarnieckiego rozgromiły
duży oddział szwedzki. Odwrót Szwedów spod Jarosławia stał się początkiem ich
klęski.
Na
skwerze Małego Rynku, na ławeczce z brązu siedzi znany jarosławski artysta-malarz,
były dyrektor „plastyka”, Edward Kieferling. Pomnik autorstwa Henryka Cebuli,
powstał z okazji 60-lecia założenia szkoły.
4.
Podziemna Trasa Turystyczna –
Podziemia kamienic Rynek 4, 5 i 6. Obecnie
w ramach programu współpracy transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina, realizowany jest projekt adaptacji piwnic pod kamienicami nr 4, 5 i 6 (Orsettich,
Attavantich i Gruszewiczów) na Podziemne Przejście Turystyczne. Jest to wspólna
inicjatywa miast partnerskich – Jarosławia
i Użgorodu, na rzecz podniesienie atrakcyjności turystycznej historycznych
miast.
Więcej
informacji na temat adaptacji piwnic pod adresem https://www.ckip.jaroslaw.pl/galeria-w-podziemiach-u-attavantich/id230,Trwaja-prace-budowlane.html
