Data publikacji: 03/09/2019

Śpiewnik domowy, śpiewnik kresowy

Tam na górze jawor stoi,
jawor zielonieńki.
Ginie, ginie w cudzej stronie
kozak młodziusieńki.
„Ginę , ginę w cudzej stronie
śmierć mi w oczy tuli,
proszę Ciebie moja miła,
donieś to matuli”
„Korale”

Wieczór pieśni Stanisława Moniuszki w 200. rocznicę urodzin kompozytora w wykonaniu studentów Wydziału Wokalnego Akademii Muzycznej w Krakowie był znakomitym koncertem, podczas którego wybrzmiały pieśni ze „Śpiewnika domowego” kompozytora. Nie mniej uznać należy, iż był to również „Śpiewnik kresowy”.

Wybrzmiały takie pieśni jak „Piosnka żołnierza”, na kresową melodię „Korale” czyli kozacka dumka czy „Krakowiaczek”. W tamtych czasach pieśni opracowywane były do tekstów znanych poetów i tu przykładem może być Władysław Syrokomla czy Edmund Wasilewski. Wykonane zostały również pieśni ludowe często zawierające żartobliwy tekst jak „Dziad i Baba” do tekstu Józefa Ignacego Kraszewskiego. Ogromne wrażenie zrobiły na słuchaczach znane arie z oper kompozytora, czego dowodem były liczne owacje oraz bisy.

Stanisław Moniuszko urodził się na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczpospolitej i był z nimi związany emocjonalnie. Ponieważ w owych czasach Kresy były mieszanką różnych narodowości zamieszkujących te tereny, wyraźnie muzyka pieśni nacechowana jest elementami białoruskiej pieśni ludowej, niemieckiej pieśni mieszczańskiej i oczywiście litewskiej. Dlatego też uwzględnił w swojej twórczości muzykę Kresów i to właśnie tam z ogromnym zainteresowaniem przyjmowano jego muzykę zawartą w tęsknych dumkach i piosnkach, dziarskich kozakach, kołomyjkach i szumkach czy epickich balladach.

Moniuszko pragnął w swoich pieśniach zaakcentować elementy tradycyjnie polskie w wyniku budzącego się poczucia narodowej odrębności w polskim społeczeństwie. Przybliżały im dawne tradycje i obyczaje, kształtując tym samym poczucie tożsamości narodowej. Gdy w 1846 roku podróżował do Warszawy, powziął już zamiar napisania dzieła operowego, które wstrząsnęłoby sumieniem narodu i jednocześnie podnosiło problematykę uciśnionej warstwy chłopskiej. Moniuszko począł być postrzegany jako propagator twórczości skierowanej ku społeczeństwu. W ślad za tym rosła błyskawicznie popularność „Śpiewnika domowego”.


Galeria