Artur Gyurjyan i Artasz
Saroyan pochodzą z Armenii. Tworzą razem muzyczny Duet „Sharan”, dla którego inspiracją jest m.in. starożytna kultura
Armenii. Poprzez brzmienie akordeonu, gitary i śpiewu tworzą specyficzny
klimat, zabierający słuchaczy w egzotyczną podróż po kraju, który był i jest
skrzyżowaniem wielu kultur.
Żeby przybliżyć Państwu muzykę Ormian,
poniżej przytaczamy informacje zaczerpnięte z Encyklopedii muzyki PWN.
Licząca ponad 3000 lat muzyka ormiańska rozwijała się
początkowo w ścisłym związku z kulturą Asyryjczyków, Hetytów, Aramejczyków,
wchłonęła też osiągnięcia wysoko rozwiniętej kultury Urartu. Istotny wpływ na
jej rozwój miała później muzyka perska, grecka, syryjska i bizantyjska. Starożytna
i średniowieczna muzyka ormiańska, zarówno świecka, jak i religijna, była głównie
monodyczna, jednogłosowa, chociaż zawierała elementy wielogłosowości. Typowa
wielogłosowość pojawiła się dopiero w XIX w.
Głównymi nurtami muzyki ormiańskiej były śpiewy ludowe (chłopskie),
pieśni gusanów (lud. poetów i zarazem kompozytorów) i pieśni sakralne. Chrystianizacja
dała początek muzyce kościelnej. Masztoc – twórca alfabetu armeńskiego, Partew
i ich uczniowie przełożyli na przeł. IV i V w. na język ormiański Biblię, teksty mszalne oraz stworzyli wiele hymnów, tzw.
szarakanów.
Ormiańska hymnografia obejmuje, m.in. 4 gatunki: kycurd
(troparion) i kontakion (hymn pochodzenia bizant., w armeńskim nabożeństwie w
formie wielozwrotkowej ody), występujące od V do XV w. pod wspólną nazwą
szarakan, oraz kanon i tag – rozbudowane utwory wokalne, świeckie i religijne,
o charakterze lirycznym, epickim lub dramatycznym.
We wszystkich gatunkach ormiańskiej muzyki religijnej
znalazły wyraz cechy różnych odmian muzyki ludowej, miejskiej i gusańskiej.
Szarakany typu psalmodycznego nawiązują do pieśni chłopskich, tagi do ludowych
i miejskich pieśni typu romansu, tzw. meghedi; szarakany do gusańskich pieśni o
charakterze improwizacyjnym albo do miejskich lub wiejskich, szeroko rozbudowanych
fantazji instrumentalnych.
Bogate instrumentarium ormiańskie tworzą, m.in.: występujący
parami dęty duet (zwykle jeden prowadzi melodię, drugi wydaje dźwięk
burdonowy), flet błuł, zurna (prototyp oboju), dudy parakapzuk, smyczkowy
kemancze, szarpany tar (występujący najczęściej w zespołach instrumentalnych)
oraz strunowe szarpane instrumenty aszughów — saz i czongur.
W poł. XIX w. rozpoczął się proces formowania narodowej
szkoły kompozytorskiej w muzyce Armenii; pojawili się tacy twórcy, jak T. Czuchadżian
— autor pierwszej ormiańskiej opery „Arszak II” (1868),
S. Komitas — twórca ormiańskiej etnomuzykologii, mistrz polifonii, zasłużony
organizator życia muz., A. Spendiarian — kompozytor klasycznych w muzyce
Armenii dzieł operowych (Ałmast 1928, wyst. Moskwa 1930) i symfonicznych, R.
Melikian — twórca ormiańskiej liryki wokalnej.
W 2. poł. XIX w. pod wpływem idei wyzwoleńczych nastąpił w
Armenii rozkwit literatury, teatru i muzyki. Odrodziło się życie muzyczne
również poza Armenią, m.in. w wielkich centrach Zakaukazia i Turcji
(Konstantynopol, Tyflis), gdzie mieszkało wielu Ormian; powstawały tam
ormiańskie stowarzyszenia muzyczne, czasopisma, zespoły instrumentalne, małe
orkiestry symfoniczne. W latach 30. i 40. XX w. doszła do głosu nowa generacja
kompozytorów: A. Stepanian, L. Chodża-Ejnatow, S. Bałasanian, A. Tigranian i
in. Światową sławę zdobyła muzyka A. Chaczaturiana.
Po proklamowaniu w Armenii władzy sowieckiej powstało 1921 z
inicjatywy R. Malikiana studium muz. w Erywaniu, 1923 przekształcone w
konserwatorium; 1932 otwarto tamże Filharmonię Armeńską i zał. Związek
Kompozytorów Armeńskiej SRR, 1933 zaś otwarto Armeński Teatr Opery i Baletu (od
1938 im. A. Spendiarowa)./
Źródło: http://www.rmfclassic.pl/encyklopedia/ormianska-muzyka.html
